Amerikan Viskisi part 2

 

Tennessee viskisi, Amerika Birleşik Devletleri'nde üretilen bir viski türüdür ve en çok Jack Daniel’s markasıyla tanınır. 1944 yılında Jack Daniel’s’in baş damıtımcısı Lem Motlow, ABD Alkol ve Ticaret Bakanlığı'na yaptığı başvuruyla bu viskiyi ayrı bir kategori olarak tescil ettirmiştir. Bu tarihten itibaren Tennessee viskisi, bourbon viskiden ayrılmış ve kendine özgü üretim süreciyle tanımlanmıştır.

Üretim Süreci ve Kömür Filtrasyonu

Tennessee viskisini diğer Amerikan viskilerinden ayıran en belirgin fark, Lincoln County Process olarak adlandırılan kömür filtrasyon yöntemidir. Bu süreçte, viski meşe fıçılarda olgunlaşmadan önce akçaağaç kömüründen süzülerek filtrelenir. Bu filtrasyon, viskinin sertliğini azaltarak daha yumuşak ve dengeli bir içim sağlar.

Yasal Tanımlamalar ve Şartlar

ABD yasalarına göre, Tennessee viskisi olarak kabul edilmesi için aşağıdaki kriterlerin sağlanması gerekmektedir:

• %51 veya daha fazla mısır içermelidir.
• Maksimum %80 alkol derecesinde damıtılmalıdır.
• Yeni, yanmış meşe fıçılarda olgunlaştırılmalıdır.
• En az 2 yıl boyunca fıçıda bekletilmelidir.
• Lincoln County Process ile kömür filtrasyonuna tabi tutulmalıdır (bu şart, George Dickel ve Jack Daniel’s gibi markalar tarafından uygulanmaktadır).

Tennessee viskisi, hem üretim süreci hem de yasal statüsüyle bourbon’dan ayrılmaktadır. Günümüzde Jack Daniel’s, George Dickel ve Nelson’s Green Brier gibi markalar, Tennessee viskisinin en bilinen üreticileri arasındadır.

Çavdar (Rye) Viskisi: ABD Alkol ve Ticaret Bürosu Tanımına Göre

ABD Alkol ve Ticaret Bürosu (TTB), çavdar viskisini (rye whiskey) belirli yasal kriterlere göre tanımlar. Bu tanımlama, üretim sürecinden içerik oranlarına kadar net kurallar içerir:

• Tahıl Oranı: Çavdar viskisi, en az %51 çavdar tahılı içermelidir. Kalan kısmı genellikle mısır ve arpadan oluşur.
• Damıtım: Maksimum %80 alkol derecesinde (160 proof) damıtılmalıdır. Bu oran, tahıl karakterinin korunmasını sağlar.
• Fıçı Koşulları: Çavdar viskisi, yeni, yanmış Amerikan meşe fıçılarında olgunlaştırılmalıdır.
• Dolum Alkol Derecesi: Fıçılara konulmadan önce alkol oranı en fazla %62,5 (125 proof) olmalıdır.
• Yaşlandırma Süresi: En az iki yıl olgunlaştırılan ve katkı maddesi içermeyen çavdar viskileri "Straight Rye Whiskey" olarak adlandırılır.

Bu tanımlamaya göre üretilen çavdar viskileri, genellikle baharatlı, biberimsi ve kuru bir tat profiline sahiptir. Bourbon viskisine kıyasla daha yoğun bir gövdeye sahiptir ve özellikle kokteyllerde keskin karakteriyle öne çıkar.

Mısır Viskisi: ABD Alkol ve Ticaret Bürosu Tanımına Göre

ABD Alkol ve Ticaret Bürosu (TTB), mısır viskisini belirli yasal standartlara göre tanımlar. Bu tanımlama, mısır viskisinin üretim süreçleri ve bileşenleri hakkında kesin kurallar koyar:

• Tahıl Oranı: Mısır viskisi, en az %80 mısır içermelidir. Kalan kısmı genellikle çavdar ve arpadan oluşur.
• Damıtım: Maksimum %80 alkol derecesinde (160 proof) damıtılmalıdır.
• Fıçı Koşulları: Mısır viskisi, kullanılmış veya yanmamış meşe fıçılarda olgunlaştırılabilir. Bu durum, diğer Amerikan viskilerinden önemli bir fark yaratır. Yeni, yanmış meşe fıçı kullanımı zorunlu değildir.
• Dolum Alkol Derecesi: Fıçılara konulmadan önce alkol oranı en fazla %62,5 (125 proof) olmalıdır.
• Yaşlandırma Süresi: Mısır viskisi, yaşlandırılmamış halde veya kısa süreli olgunlaştırılarak piyasaya sürülebilir. "Straight Corn Whiskey" olarak adlandırılabilmesi için en az iki yıl olgunlaştırılması ve katkı maddesi içermemesi gerekir.

Bu tanımlamaya göre üretilen mısır viskileri, genellikle tatlı, hafif ve yumuşak bir içim profiline sahiptir. Bourbon'a kıyasla daha belirgin mısır aromaları taşır ve daha hafif fıçı etkisi nedeniyle damakta daha tatlı bir his bırakır.

Kör tadım, viskinin marka ve etiket bilgisinden bağımsız olarak sadece duyusal özelliklerine odaklanarak değerlendirilmesini sağlar. Amerikan viskilerini ayırt etmek için damıtım süreçleri, fıçı kullanımı ve tahıl bileşimi gibi faktörlere dayalı bazı kritik ipuçları bulunmaktadır.

1. Burun (Aroma Profili)

• Bourbon: Vanilya, karamel ve tatlı mısır aromaları baskındır. Yeni, yanmış Amerikan meşe fıçılarından gelen yoğun odunsu ve baharatlı notalar hissedilir.
• Tennessee Viskisi: Bourbon’a benzer ancak daha yumuşak ve pürüzsüzdür. Kömür filtrasyonu (Lincoln County Process) nedeniyle is, duman ve hafif yanık şeker kokuları alınabilir.
• Çavdar Viskisi (Rye Whiskey): Daha keskin, baharatlı ve bitkisel notalar öne çıkar. Tarçın, karabiber, nane ve anason gibi karakteristik kokular algılanır.
• Mısır Viskisi (Corn Whiskey): Tatlı, hafif ve genellikle taze mısır koçanı, bal, tereyağı ve hafif meyvemsi aromalar barındırır. Fıçı etkisi minimal olduğu için ham tahıl kokuları da hissedilebilir.

2. Damak (Tat Profili)

• Bourbon: Dolgun, tatlı ve karamelize şeker tonları belirgindir. Vanilya, bal ve meşe aromaları damakta yoğunlukla hissedilir.
• Tennessee Viskisi: Bourbon’a kıyasla daha yumuşak ve yuvarlaktır. Tatlılığı daha dengelidir, kömür filtrasyonundan gelen ekstra pürüzsüzlük hissedilir.
• Çavdar Viskisi: Yoğun baharatlıdır. Siyah biber, tarçın, karanfil gibi baharat notaları ve bitkisel karakteri ile diğer Amerikan viskilerinden belirgin şekilde ayrılır.
• Mısır Viskisi: Hafif ve tatlıdır. Fıçıda uzun süre olgunlaştırılmadığı için daha saf, tahıla özgü doğal tatları yansıtır.

3. Bitiş (Aftertaste - Kalıcılık)

• Bourbon: Orta ile uzun arasında değişir. Vanilya, baharat ve odunsu tatlar kalıcıdır.
• Tennessee Viskisi: Orta uzunlukta, yumuşak ve hafif dumanlı bir bitiş sunar.
• Çavdar Viskisi: Uzun, baharatlı ve kurudur. Damakta tarçın, anason ve karabiber gibi tatlar kalır.
• Mısır Viskisi: Kısa ile orta uzunlukta bir bitişe sahiptir, hafif tatlılık hissedilir ancak derinliği düşüktür.

Ünlü İçki Yazarlarının Yaklaşımları

Bu püf noktaları, viski dünyasında önemli isimler tarafından da vurgulanmıştır:

• Michael Jackson (Whiskey: The Definitive World Guide) – Bourbon ve çavdar viskileri arasındaki keskin farkları vurgulamış, çavdarın baharatlı karakterinin diğer viskilerden nasıl ayrıştığını detaylandırmıştır.
• Fred Minnick (Bourbon Curious) – Bourbon’un tadım profillerine dair detaylı bir rehber sunmuş ve Tennessee viskisinin bourbon’dan ayrımını vurgulamıştır.
• Jim Murray (Whisky Bible) – Kör tadım yaparken kullanılan teknikleri ele almış, mısır viskisinin hafif ve ham tahıl karakterine dikkat çekmiştir.
• Dave Broom (The World Atlas of Whisky) – Farklı tahıl içeriklerinin tat profiline etkisini detaylandırarak, bourbon ve çavdarın damakta nasıl ayrıştırılabileceğini anlatmıştır.

Kör tadım sırasında, bu yazarların önerdiği gibi öncelikle burun, ardından damak ve bitiş aşamalarına odaklanarak, Amerikan viskilerinin karakteristik farklarını algılamak mümkündür.